Harry werd geboren op 17 april 1920 als kind van een broodbezorger en een moeder met een joodse achtergrond. Dat maakte Harry in de ogen van de Duitsers volgens joodse wetten joods!

Harry had daar nooit echt bij stil gestaan of enigszins last van gehad. Ik weet niet eens of hij het op zijn twintigste wel wist.

Dat veranderde natuurlijk wel in 1940 toen die moffen kwamen! Harry werd gewaarschuwd door zijn ouders en zijn broers en zus ook. 

Harry rommelde zich zo goed en kwaad als het kon door de oorlog. Hij werkte in de provincies waar wat te eten en wat te doen was! Hij heeft zich later bij zijn kinderen nooit uitgelaten wat hij in de oorlog deed. 

Er kwam een grote verandering toen zijn vader gearresteerd werd voor het leveren van brood aan de familie van zijn moeder! Zijn vader is toen zwaar mishandeld en heeft 2 maanden vastgezeten.

Dat brak Harry.

Hij en zijn zus Dien zorgde in die tijd voor hun moeder, omdat zijn oudere broer Henk stuurman was op de koopvaardij.

In mei 1943 werd Harry opgeroepen om voor de moffen te gaan werken. Daar had hij weinig zin in en zijn moeder wees hem op de gevaren van zijn afkomst. En dus vluchtte Harry naar de Noordoostpolder die toen ontwikkeld werd en waar de Duitsers nog een oogje toeknepen. Zodoende was er de eerste jaren ook weinig aan de hand, behalve dat de Hollandse hulpkrachten (in wezen vluchtelingen) af en toe wat Engelsen opvingen die daar werden gedropt door het verzet.

Harry deed wat hand en spandiensten voor het verzet en verder werden ze door die moffen redelijk met rust gelaten. Tot natuurlijk ook in de Noordoostpolder de brieven rondgingen dat ook de Hollandse hulpkrachten zich moesten melden voor de Arbeitseinsatz.

En voor de tweede keer kon Harry daar geen gevolg aan geven. Ten eerste niet vanwege zijn afkomst en evenmin omdat hij daar in die nieuwe polder onder een schuilnaam werkte. 

Op slag veranderde dit z’n hele leven. Harry zwierf vervolgens van barak naar barak, maar kreeg niettemin alle formatie van het verzet betreffende de invallen van de Duitsers. Maar die mocht hij met niemand delen. Ook in het verzet golden zware regels.

Dat had tot gevolg dat de vrienden die hij maakte niet over de informatie beschikte die hij had en Harry verplicht werd om midden in de nacht als een duveltje in de nacht te verdwijnen. Maar wel met de wetenschap dat zijn maten de volgende dag zouden worden opgepakt!

Als er later bij Harry om werd gevraagd, sloeg hij dicht. Opdracht: verzet.

Harry was vaak heel bang dat het fout zou gaan en wist uit de verhalen dondersgoed wat er dan met hem zou gebeuren. Dus elke keer wéér die angst dat het geluk er even niet zou zijn! Dat hij zijn maten in de steek moest laten heeft hij zichzelf tot aan zijn dood verweten.

In tegenstelling tot zijn zus overleefde Harry de oorlog dankzij zijn kennis van medicijnen. |Hij was drogist. Ook had hij verstand van  chemicaliën. Z’n redding. Maar hij heeft de oorlog nooit verwerkt.

Na de oorlog trouwde hij, kreeg vier kinderen en zweeg.

Zij enige hulp was zijn werk en zijn hobby: de voetbalclub Neptunus. Elk vrij uurtje besteedde hij aan het schilderen van de tribunes en kleedhokken en op zondag scheurde hij bij de wedstrijden van het eerste elftal de entreekaartjes af in ruil voor twee of drie consumptiebonnen. Later werd hij kelner. Z’n mooiste tijd.

Toen zijn vrouw overleed raakte Harry zijn laatste lijntje met het leven kwijt. Ook moest hij bij leven nog de dood meemaken van zijn oudste en lievelingszoon, die aan een hartaanval overleed. 

Harry huilde veel de laatste periode en was boos. Boos op het leven. Boos op die pleurismoffen, zoals hij ze noemde, die zijn leven hadden vergald. Harry voelde zich ook altijd ongemakkelijk op bevrijdingsdag. Hij keek wel en hoorde de verhalen aan en mompelde dan een beetje voor zichzelf uit: Na de oorlog zaten ze allemaal in het verzet!

Hij had al zijn begrafenispapieren klaargelegd en vroeg aan zijn andere zoon of die hem wilde helpen bij zijn euthanasie! 

Dat was moeilijk omdat hij in een christelijke instelling verbleef. Maar omdat hij zoveel pijn had kreeg hij toch morfine. Op 19 januari 2005 overleed Harry met een diepmie zucht. Eindelijk bevrijd!

Ik heb tijdens het schrijven van deze column drie keer flink gejankt. Harry was namelijk mijn vader.