Bakken totdat je er bij neer valt. Daar lijkt het soms wel op in Peraia. De enige echte stroopwafelbakkerij van Griekenland zit onder de rook van Thessaloniki, in Noord-Griekenland. Maarten G. Verhoef is de oprichter en koekenbakker himself. Hieronder zijn verhaal.

Voorheen was hij onder andere de protocol-officer bij diverse ministeries en bereidde hij werkbezoeken inhoudelijk voor als het Koninklijk Huis buitenlandse reizen maakte. Samen met zijn Nederlandse vrouw en hun vier kleine kinderen vertrokken ze in vijf weken tijd.

Inmiddels wonen ze er alweer een kleine vier jaar en bakt hij ze bruin voor Grieken en toeristen. Op het hoogtepunt van de crisis in Greece huis en haard verlaten en met een 35 jaar oude caravan wegrijden. Enkele reis Griekenland. Address unknown en werk en gezinsleven opnieuw starten. Hoe verzin je het. Maarten en Jeanine zijn er voor gegaan.

Voor alles is een tijd
Het is 23 juni 2015 en Maarten en Jeanine zitten even samen rustig op hun patio achter hun huis in Voorburg. Een bijzonder huis waar ze al 8 jaar samen wonen met inmiddels hun vier kleine kinderen. De diepe achtertuin van 40 meter en de cottagestijl van het huis, maakten het tot een markante woonplek midden in de Randstad, zo onder de rook van Den Haag. De kippen tokkelden in hun buitenverblijf en de twee grote konijnen hupsten in de rondte in hun mega grote buitenren. Inmiddels kende het stel een grote schare aan klanten uit de regio, die speciaal voor de verse eieren vaak achterom het huis kwamen. Sommige ervan zijn zelfs goede vrinden geworden tot op de dag van vandaag. Uniek ook, verse scharreleieren tussen al het asfalt en betongeweld in de omgeving.

Als er verhuisd werd, dan niet ergens naar een andere plek in Nederland. Dat zou niet veel uit maken. Zeker niet voor de twee jongen van toen 1 en 6 jaar. Die waren vaak flink ziek door de luchtvervuiling. De hoeveelheid medicijnen nam alleen maar toe terwijl het ziektebeeld erger werd. Nee, we zouden naar het Zuiden gaan, al was nog niet duidelijk naar welke locatie en wat voor werk. Na het afronden van werkzaamheden bij zowel de Rijksoverheid alsook grote internationale bedrijven was de tijd daar om een nieuwe stap te zetten. Omdat drie van de vier kinderen nog geen vakantie hadden konden we niet per direct weg. We besloten om per 1 augustus te vertrekken. We hadden nog exact vijf weken de tijd. Huis leeg en weg; tuin leegmaken; dieren naar ander baasje. School en werk afhandelen. Vrinden informeren over ons vertrek en zo veel mogelijk opruimen.

Gaan in geloof
De bouwvakkers waren nog druk bezig toen wij na een reis van 3 dagen over land bij ons nieuwe huis aankwamen. Het was inmiddels 4 augustus. De auto en de 30 jaar oude caravan hadden ons veilig aan laten komen in Peraia, ongeveer 20 kilometer van het hart van Thessaloniki in Noord-Griekenland. Twee weken voor ons vertrek was er op een dinsdagochtend vroeg een ingewikkeld gesprek aan de telefoon met de Griekse makelaar, die we al eens eerder hadden gesproken. Er was een aardig huurhuis in de nabijheid van zee en niet ver van de grote stad en het vliegveld. Of we interesse hadden. Die zelfde ochtend vloog Maarten met een huurvoorschot van zes maanden aan contanten naar Thessaloniki. Een ingewikkeld gesprek volgde de volgende morgen met de makelaar en de eigenaar/verhuurder van het huis. Ondanks de aanwezige taalbarrière lukt het toch om tot overeenstemming te komen. Nederlanders zijn vaak goed in het maken van afspraken, dus het huurcontract werd zelfstandig opgemaakt, compleet met een lijst van 23 gebreken aan het huis, die binnen twee weken moesten worden opgelost. Van het stucen van alle binnenmuren tot betonstorten op de oprit en het regelen van een fiscaal nummer om te kunnen huren tot het heropstarten van de oude cv-ketel. De dag erop vloog Maarten terug naar Nederland. Het mooie Griekenland tijdelijk achter zich latend, om twee weken later opnieuw in te reizen, maar dan met de auto en het volledige gezin. Nog 15 dagen de tijd om te verhuizen. Alle verhuizers vroegen mega bedragen variërend van 9 tot 12 mille. Wij kwamen via hulp van familie uit op het huren van een zeecontainer 60-voeter. Die ging Maarten helemaal inladen, terwijl vrouw en kinderen in huis alle dozen inpakten met alles wat wel mee moest naar ons nieuwe thuis, 2500 kilometer verderop. In eerdere jaren waren we op vakantie geweest in Griekenland. Met genoegen reisden we rond van Parga tot Kalamata en van Nafplio tot Kavala. Ook wat eilanden waren reeds bezocht. Maar een huis huren en volledig opnieuw starten is wel even een ander verhaal. Nu eerst de pootjes van de caravan voor ons nieuwe huis uitdraaien en wachten op de zeecontainer met huisraad. Het hoogstnoodzakelijke is meegenomen. De rest was online verkocht.

Januari 2019. We zijn ruim drie jaar verder. En inmiddels is de stroopwafelbakkerij annex winkel Damaris Gkofreta een feit. De website www.damaris-gkofreta.gr is in het Grieks, Nederlands en Engels gebouwd. In heel Griekenland proeven Neder-Grieken de stroopwafels, die versgebakken zo de doos ingaan om binnen 2 dagen afgeleverd te worden op elk adres in Griekenland. Op menig Grieks eiland hebben mensen al mogen genieten van een verse koek, cake of stroopwafelmuffin. Gebakken op basis van origineel Nederlands recept, compleet met stroop van De Zeeuwse, maar dan wel zonder geur, kleur of smaakstoffen. Houdbaarheidsmiddelen worden ook niet toegevoegd en dat proef je.

Hink stap sprong
Gek. Allemaal mensen op de vluchtstrook. Ze lopen in groepjes. Het is bloedheet, hartje zomer en ze sjouwen ook van alles mee. Het was het begin van de vluchtelingenstroom naar Idomeni. Aan de noordelijke grens richting buur Balkanlanden. Prompt reden wij de andere kant op het land in. Niet wetend dat ik binnen de kortste keren zelf polshoogte zou gaan nemen in dat vreselijke kamp. Nouja, het was een verzamelplek van mensen midden in de weilanden. Uiteindelijk, toen de grens ook daar dicht ging zaten er 13.000 mensen in de blubber. Geen goede voorzieningen. Geen onderkomen. Voedsel een chaos. Dus al snel sloot ik mij aan bij een club van gezamenlijke kerken om te gaan koken voor deze mensen. In een grote zeecontainer met mega pannen. Daarna eten opscheppen en uitdelen in kleine porties. Mensen na afloop aanspreken en vragen of ze hoop in de toekomst hadden. Dat deed de mensen goed, al was de taal soms een barrière. Ik had ook leesvoer in hun taal. Daarnaast gingen we samen met Dorcas een groots hulptraject optuigen om extra kwetsbare mensen een veiliger heenkomen te bieden. Alleengaande ouderen, zieken, jeugd. Dat heeft ook een jaar in beslag genomen. En deuren gingen open die normaal gesproken dicht bleven. Bergen hulpgoederen zamelden we in, die we met onze inmiddels 20 jaar oude pick up verreden naar allerlei locaties. Ook eilanden werden bezocht om loodsen te huren voor hulpgoederen en tentenkampen werden bezocht om in te schatten waar met urgentie behoefte aan was. Een leerzame tijd die zin gaf aan een erbarmelijke situatie voor vele ontheemden. In de warmte en de kou was er steeds die wanhoop. Het mooie Griekenland, waar vele heen reisden voor een stukje vriendelijkheid, gemoedelijkheid en zon was tegelijkertijd ook een onvrijwillige woonplaats voor duizenden geworden. En wij probeerden daar het verschil te maken met eten, drinken, huisvesting en vooral ook een luisterend oor.

Lang zal die leven
De verjaardag stond voor de deur in 2017 en als alternatief voor zoete Griekse baklava bakte Maarten zelf een keer stroopwafels. Met enthousiasme werden die onthaald door de verjaardagsgangers. Het idee was geboren voor een bakplek. Foodtrucks zijn populair in Nederland, maar in Griekenland wilde een vergunning voor de Kantina niet lukken. Na 10 maanden wachten bleek een gesprek met hooggeplaatsen van het ministerie duidelijk te maken dat een vergunning hiervoor niet zou worden verleend. Dezelfde middag maakte in een rondje in ons dorp aan zee. Op zoek naar een geschikte pandje voor het bakken en verkopen van verse stroopwafels en ander lekkers. Het pand werd gevonden, inclusief een super toffe waarnemer voor de verhuur, Alexandros. Zijn schoonmoeder had na 30 jaar haar bloemenzaak oa met Nederlandse bloemen dicht gedaan. Het pand was vervallen, vervuild en niet representatief om te betrekken. De handen uit de mouwen en verbouwen maar. De vergunning liet slechts 7 weken op zich wachten en niet zoals vaker gezegd een jaar of langer en nog voor de Kerst waren we open. Niet iedereen stond te juichen, bleek later, want de volgende dag was de hele pui eruit geslagen. Schijnbaar iemand die het bedrijfsplan niet zo zag zitten. Afijn, een nieuwe pui erin en bakken maar. Dat heeft de Grieken verrast, want die hadden een langdurig uitgestelde opening verwacht en niet een blije stralende Nederlander, die de dag erop druk bakkende was in Greece.

Onbetaalbare meerwaarde
Grieken en andere nationaliteiten hebben het afgelopen jaar kennis kunnen maken met de verse stroopwafels en muffins en stroopwafelcake die in Peraia worden gebakken. Anders dan de Nederlandse koeken zijn ze veelal anders van geur en smaak en structuur dan de vermaarde koeken uit Nederlandse fabrieks-bakkerijen. Nu een jaar later merken mensen dat de baksels van andere allure zijn dan koeken uit de supermarkt. Het deeg, de stroop.. alles wordt in huis gemaakt. Labels ontwikkeld. Verpakkingen geregeld. Distributie komt op gang.. Alle begin is niet even eenvoudig. Online en ook in de winkel wordt gekocht en steeds vaker komen er vervolgbestellingen. Maar is dit dan alles waar je voor leeft? Druk zijn met koeken en de bakkerij. Nee, want de bakkerij is een opmaat naar veel meer. De fysieke winkel is een pleisterplaats geworden voor een aantal eenzame mensen uit de buurt. Even een praatje maken en een bemoediging krijgen. Mensen die buiten de redelijk failliete samenleving vallen wat lekkers toestoppen. Maar ook goed betalende klanten blijken soms stik-eenzaam. Die zoeken met regelmaat contact voor een goed gesprek en stuk reflectie. Er is meer tussen hemel en aarde dan alleen een kop koffie en de geur van een zachtwordende caramel koek. En zo is het ook met kinderen in de knel. Menig kindertehuis in Griekenland staat een beetje aan de zijlijn van de maatschappij. Met de schoenendoosactie vanuit Nederland delen we steeds weer speelgoed en andere leuke dingen uit aan vele honderden kinderen die een glimlach kunnen gebruiken. Die mogen ervaren dat er nog steeds mensen zijn die een helpende hand uitstrekken.

Zo ook met de 4 kinderen van de bakker zelf. Zo ziek als twee jongens waren in Nederland, zo gezond zijn ze hier in Griekenland geworden. Drie jaar vrij van vieze medicijnen. Nooit meer benauwd door luchtvervuiling. Geen puffer, geen hoofdpijn, geen benauwdheid. Elke dag zwemmen van voorjaar tot najaar en lekker buiten bezig zijn, want de bakkerij staat vlak aan de zee. De vier kinderen spreken inmiddels redelijk Grieks, heel goed Engels vanwege de internationale school en daarnaast ook wat Duits, Frans en Spaans. Ze hebben een bijzondere periode van leven. Ze helpen mee in de bakkerij en ze maken van alles mee rond de hulpverlening naar vluchtelingen en kindertehuizen.

Permanent studeren
Het leven in Griekenland is bijzonder. Het land is wel geestelijk en financieel onder aan de ladder komen te staan. Veel mensen zoeken hun toevlucht in de gokhandel en bij de apotheek. De kerk speelt vooral een rol op religieus gebied, maar velen hebben geen rust en zekerheid in hun geloof. Hoop was veelal gevestigd op Brussel en niet werkelijk op God. Terwijl het orthodoxe land een lange geloofsgeschiedenis kent. Daarom is het ook gaaf om een ander geluid te mogen laten horen en mogelijkheden te tonen in de directe omgeving. Een vriendelijk woord, een helpende hand, een knipoog naar mensen die het (extra) zwaar hebben. Apart vindt men het maar ook hartverwarmend. Zoals voorheen ook de dorpsvriendelijkheid er was in Griekenland, zo bouwen we hier nu ook op. De sneeuw van de laatste weken helpen we bij buren de toegang vrij te maken met de sneeuwschuiver. Onze pick up laat energieloze buurauto’s weer starten. En zo kan je steeds uitdelen. Terwijl het ook de hele dag door leren is van je omgeving. Andere regels, andere omgangsvormen, andere gebruiken, andere taal die soms compleet onbegrijpelijk is en ook een andere denkwijze. Je zelfredzaamheid wordt op 100 fronten aangesproken, zeker met 4 kleine kinderen en onszelf. Zo..plop .. weggereden uit Nederland en hopla hier een nieuw bestaan op aan het bouwen zijn.

Vastlopers en daggasten
Ze zijn er ook nog steeds. Mensen die voor een paar centen het er op gokken. Soms gaat het ‘goed’ maar in veel gevallen ook niet. Nederlanders die drugs vervoeren via Griekenland. Prompt worden opgepakt en zo voor vele jaren verdwijnen achter de tralies in Griekenland. Het land dat bekend staat van de wapperende bougainvilles en de heerlijke ouzo en verrukkelijke vis en vleesgerechten geserveerd met salade, kent ook een pover regime in de gevangenis. Ontbijt dat enkel thee is met een biscuit, een warme prak als lunch en in de avond wat fruit als het mee zit. Ook deze mensen lukt het niet om zich te onttrekken aan de stroopwafelbakker in Greece. Met regelmaat reist Maarten door het mooie Griekse landschap om Nederlanders te bezoeken. Vaak is het een dag reizen en ook weer evenveel uren terugrijden. De winkel en bakkerij op het nachtslot voor een paar dagen en dan maar gaan. Je oor te luisteren leggen, mensen bemoedigen. Met ze lachen en ook wel huilen en soms ook samen bidden voor moed en kracht om het vol te houden. Zoals een meisje dat nu 30 jaar (..) heeft gekregen voor drugstransport. Net 19 en niet goed nadenkend over de mogelijke consequenties. Juist ook door achter de stalen poorten te kijken proef je extra de vrijheid als je weer een lange reis moet maken richting huis en bakkerij. Wetende dat je daggast bent geweest en vrij bent in een land waar ook steeds meer Europese regels, hoe krom soms ook, gaan gelden die het leven soms extra lastig lijken te maken.

Uitgebreid genieten
De stroopwafelbakkerij Damaris Gkofreta draagt een oude naam. Damaris is een naam die stamt uit het verleden. Samen met Dionysius stond zij op de Areopagus in Athene om de laatste nieuwtjes te horen. De apostel Paulus vertelde over de levende God en Zijn Zoon die komen zou. Zonder allerlei rituelen, toevoegingen en andere prietpraat. Damaris gaf onomwonden aan te gaan voor de waarheid. Mensen die bij ons koeken kopen gaan voor een stuk puurheid en waarheid. Geen onnodige toevoegingen. Je zet ter plekke bij het bakken wat je even later mag proeven en kopen. Niet alleen stroopwafels, maar nu ook heerlijke verse handgemaakte amandelspeculaas, kokosmakronen en kletskoppen. Nederlandse koeken die vragen om aandacht. Genieten. Grappig detail is dat Maarten ooit 40 jaar geleden op de zaterdag bij een bakker eindeloos speculaasjes moest inpakken. Het loon was gezien mijn lage leeftijd een doos vol overtollig gebak en koekjes.

Grieken genieten steeds meer van de Nederlandse lekkernijen. Ook steeds meer Nederlands willen graag hun Griekse vrinden en familie een keer verrassen en dus bestellen ze verse koeken bij Damaris Gkofreta. Met mooie verpakking en een kaartje erbij zijn veel Grieken al culinair verwend. We hopen dat nog veel mensen mogen genieten van al het lekkers en al het goede dat we willen delen in Griekenland. Van kindertehuis tot gevangenis en van vluchteling tot verraste toerist.

Adresgegevens bij elkaar
Iedereen die meer wil weten, langs wil komen of wat wil bestellen gaat naar de bakkerij in Peraia. Plateia Eleftherias 8 in Peraia met telefoonnummer 0030 698 302 18 36 of anders even kijken op www.damaris-gkofreta.gr of mailen naar [email protected] Maarten staat je te woord.