Streekarchief neemt drastische en dramatische maatregel

12 May 2018, 12:32 uur
Algemeen
mainImage
Digitaal Dagblad
Afbeelding is niet meer beschikbaar

Streekarchief Midden-Holland haalt op 15 mei historische foto’s van de website af. Aan het online publiceren van deze foto’s blijken grote auteursrechtelijke risico’s te kleven.


Erfgoed Leiden verloor onlangs een rechtszaak over het online publiceren van anonieme prentbriefkaarten uit het begin van de 20e eeuw. Vanwege deze zaak haalt het streekarchief alle (anonieme) prentbriefkaarten en foto’s uit de collectie offline van de website www.samh.nl


Grote gevolgen voor publiek
,,De beslissing betekent dat mensen weer naar de studiezaal van het archief in de Chocoladefabriek in Gouda moeten komen om de foto’s te kunnen zien. In de afgelopen jaren heeft Streekarchief Midden-Holland veel geïnvesteerd in digitalisering van archiefmateriaal en in de ontwikkeling van de online beeldbank. Het gebruik van de fotocollectie is daardoor toegenomen en het is voor onderzoekers steeds makkelijker om thuis die afbeeldingen te bekijken. Die ontwikkeling dreigt nu te stagneren, nu een groot deel van de totale fotocollectie niet meer getoond kan worden op internet", aldus Coretta Bakker-Wijbrans van het Streekarchief.


Anonieme makers
Het streekarchief doet altijd onderzoek om rechthebbenden op te sporen en afspraken met hen te maken voordat ze afbeeldingen op internet publiceren. ,,In het geval van oude prentbriefkaarten is meestal niet bekend wie de maker is van de foto op de kaart, en maar een enkele keer wie de uitgever is. Auteursrechten van uitgeverijen vervallen na 70 jaar; auteursrechten van makers echter pas 70 jaar na de dood van de maker. Archiefinstellingen verkeerden daarom in de veronderstelling dat zij anonieme prentbriefkaarten ouder dan 70 jaar in hun beeldbanken mochten publiceren. Met de uitspraak van de rechter, lijkt dat dat toch niet zo is", vertelt de woordvoerster.


Landelijke trend
Niet alleen Streekarchief Midden-Holland neemt maatregelen. Tientallen archiefinstellingen in het hele land doen hetzelfde. Bij Erfgoed Leiden gaat het om ruim 100.000 foto’s; in Tilburg om 80.000; in Haarlem om 56.000. Bij elkaar worden er zo honderdduizenden digitale afbeeldingen aan het publieke digitale domein onttrokken.


Hoger beroep
Erfgoed Leiden heeft hoger beroep aangetekend tegen het vonnis van de kantonrechter. De zaak wordt ondersteund door de branchevereniging van het archiefwezen. ,,Niet alleen onze achterban, maar vooral ons publiek wordt gedupeerd door dit vonnis", aldus voorzitter Chantal Keijsper van BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland). ,,Het is van het grootste belang dat dit vonnis van tafel gaat.”


Beeldbank op zwart
Voor Streekarchief Midden-Holland geldt dat voorlopig de gehele beeldbank ‘op zwart gaat’, totdat de rechter uitspraak heeft gedaan in het hoger beroep van het Leids archief. ,,Afhankelijk van die uitkomst kan er daarna, hopelijk weer wel een deel van de fotocollectie worden getoond", zegt Bakker-Wijbrans.