Werken onze overheidsinstituties nog wel in het algemeen belang? Dat is een vraag die Pieter Omtzigt al enige tijd bezighoudt. We gaan de laatste tijd behoorlijk slordig om met de rechtsstaat, met mensenrechten en met onze democratie. Daardoor staat de legitimiteit van politieke besluitvorming onder druk. Het toeslagenschandaal legde bloot dat Nederlandse burgers door de belastingdienst vermalen werden en dat het hen vrijwel onmogelijk werd gemaakt om hun recht te halen. Principiële besluiten – over de coronapas bijvoorbeeld – zijn Europese uitvoeringsbesluiten geworden, terwijl het Parlement altijd het laatste woord zou moeten hebben over coronaregels die aan grondrechten raken.

In de zestiende eeuw ontwikkelde de rechtsgeleerde François Vrancken revolutionaire ideeën over soevereiniteit en legitimiteit van overheidsgezag, ideeën die in belangrijke mate vorm zouden geven aan het Nederlandse staatsbestel. Vrancken koppelt soevereiniteit niet aan een persoon – zoals een koning – maar aan de manier waarop het gezag wordt bekleed. Vrancken hanteert een volledig ander criterium: soevereiniteit hoort daar te liggen waar het gezag in het belang van de onderdanen wordt uitgeoefend.

Met behulp van het Nationaal Archief heeft Pieter Omtzigt unieke stukken van François Vrancken uit 1587 kunnen bestuderen. Tijdens de François Vrancken-lezing zal hij, aan de hand van zijn ideeën, dieper ingaan over de legitimiteit en soevereiniteit van ons land: wie is er in Nederland nu eigenlijk soeverein, wie is er de baas? Is dat het parlement of de regering, is dat de EU, de rechter of zijn dat internationale organisaties? En voldoet ons staatsbestel nog aan de eisen die Vrancken stelde, met andere woorden: hebben wij ervoor gezorgd dat de beslissingsmacht daar ligt, waar er voldoende waarborgen zijn dat deze macht in het algemeen belang wordt uitgeoefend? En zo nee, hoe kunnen we daar, net als Vrancken, verandering in brengen?

Op 11 maart zal Pieter Omtzigt de François Vrancken-lezing 2022 uitspreken te Gouda. De avond is gratis toegankelijk, maar je mag altijd je 0-euro ticket combineren met een donatie.

De François Vrancken-lezing is een initiatief van Mandeville Academy en wordt jaarlijks uitgesproken door een persoon/organisatie die zich onderscheidend heeft gedragen op het gebied van rechtsstaat, vrijheid en (inclusief) burgerschap.
Francois Vrancken was de Goudse pensionaris die in 1587 de ‘Deductie’ uitsprak. Dit was de zuivere onafhankelijkheidsverklaring van de Lage Landen. In tegenstelling tot Willem van Oranje, betoogde Vrancken dat de Lage Landen geen soeverein nodig hadden zoals in Frankrijk en Engeland. De soevereiniteit was immers een afgeleide van de rechten van de Staten en steden. Vanaf dat moment gaan de Lage Landen verder zonder (zoektocht naar) een heersende monarch, maar als waarlijk vrije republiek der Verenigde Nederlanden.

De lezing begint om 20:00 uur en duurt tot 21:30. Vanaf 19:30 bent u welkom.

Wil U zijn lezing op 11 maart bijwonen? Dan kun u zich aanmelden. Na afloop van de lezing is er gelegenheid het boek van Pieter Omtzigt aan te schaffen en te laten signeren.

Voor uw agenda:
Datum:  vrijdag 11 maart 2022
Aanvang: van 19:30 uur tot 21:30 uur
Locatie: St. Jan te Gouda
Toegang: Gratis
Aanmelden: via deze link