We hebben maandag te maken met een zeer hoge luchtdruk. Zo heeft Meteo Gouda gemeten. Iets van gevoeld? Iets van gemerkt? Dat kan. Sommige mensen kunnen er namelijk hoofdpijn van krijgen...

"Aan het begin van de nacht naar zaterdag kwamen we op een luchtdruk van 1018,1 hPa. Aan het begin van zondagavond liep de luchtdruk op naar 1044,1 hPa. Aan het eind van maandagochtend zaten we op de hoogste luchtdruk in de Goudse regio van 1047,8 hPa. Een recordhoge luchtdruk voor januari is dit nog niet. Het record stamt uit 1932 en werd bereikt op 26 januari. De hoogst gemeten luchtdruk was destijds 1050,0 hPa", zo bericht Meteo Gouda.

Luchtdruk
De luchtdruk in Nederland is maandag overal zeer hoog. Op meerdere meetstations in het zuiden van het land zijn zelfs luchtdrukrecords gebroken. Onder meer in Eindhoven, Gilze, Rijen en Volkel was dat het geval, meldt Weerplaza. Op sommige van die stations is maandagochtend een luchtdruk van 1.048 hectopascal (hPa) gemeten. Deze waarde is sinds de metingen in het zuiden tussen 1950 en 1960 begonnen niet zo hoog geweest. Weerplaza verwacht dat de luchtdruk op de meeste plekken tot het middaguur nog iets zal stijgen.

Volgens meteoroloog Raymond Klaassen ligt er een hogedrukgebied boven Nederland "dat zo krachtig en uitgestrekt is dat in het zuiden nu records worden gebroken". In de zomer betekent een hogedrukgebied vaak zonnig weer. "Maar in de winter is dit zeker niet altijd het geval", legt hij uit. "Er ontstaat dan vaak grijs weer met mist en nevel."

Barometer 
Wie thuis een barometer heeft, weet dat de luchtdruk in Nederland kan fluctueren tussen de 950 en 1.050 hPa. Bij een lagedrukgebied kan er sprake zijn van wisselvallig of onstuimig weer. "Tijdens een stormdepressie kan de luchtdruk hard onderuitgaan", aldus Klaassen.

Water kookt pas bij 101 graden
Sommige mensen kunnen last hebben van de hoge luchtdruk. "Zij kunnen bijvoorbeeld hoofdpijn krijgen", zegt de weerman. Verreweg de meeste mensen merken er echter niets van. Tenzij je een pannetje water op het vuur zet. Water kookt bij een luchtdruk van 1.048 hPa namelijk pas bij 101 graden Celsius, aldus Weerplaza. Normaal is dit 100 graden.

Ook topsporters kunnen soms last hebben van hoge luchtdruk. "Schaatsers gaan iets langzamer, doordat de lucht letterlijk op hun lichaam drukt. Het gaat dan wel om enkele tienden van een seconde", zegt Klaassen.

Het landelijke hogedrukrecord zal volgens Klaassen maandag niet sneuvelen. De hoogste door het KNMI gemeten luchtdruk in Nederland was 1.050 hPa. Die waarde werd op 26 januari 1932 afgelezen van een barometer in De Bilt. Wereldwijd staat het record op 1.084,4 hPa, geregistreerd op 19 december 2011 in Tosontsengel in Mongolië.

Wat is luchtdruk eigenlijk?
Luchtdruk is een kolom lucht in de atmosfeer die op een plek op aarde drukt.
Bij een lagedrukgebied is sprake van opwaartse luchtstromingen, bij een hogedrukgebied is er sprake van dalende luchtstromen.
Ook de temperatuur is van invloed. Hoe warmer de lucht, hoe lager het gewicht, dus hoe lager de druk.
Luchtdruk meet je met een barometer. 1.000 millibar is hetzelfde als 1.000 hectopascal.
Hoge- en lagedrukgebieden bepalen het weer, want ze zorgen voor luchtstromingen in de atmosfeer. Daarom zijn ze zo belangrijk voor meteorologen.
Hoe hoger je gaat, hoe lager de luchtdruk wordt. Dat komt omdat er dan minder lucht boven je is.

Hogedrukgebied
Een hogedrukgebied, anticycloon of maximum is een gebied waarin de luchtdruk op zeeniveau hoog is ten opzichte van de omgeving. Dit in tegenstelling tot een lagedrukgebied, waarin juist relatief lage barometerstanden worden gemeten. Het symbool voor een hogedrukgebied is de letter H. Ze worden op weerkaarten gebruikt om aan te geven waar een hogedrukgebied zich bevindt en worden altijd in de kern van een hogedrukgebied weergegeven waar de luchtdruk het hoogst is.

Een vuistregel voor meteorologen is dat stijgende luchtdruk een weersverbetering aankondigt, terwijl dalende druk tot een weersverslechtering leidt. In de praktijk zal dat echter niet altijd het geval zijn. Dit heeft te maken met de dalende lucht in het hogedrukgebied.

De wind om een hogedrukgebied draait op het noordelijk halfrond over het aardoppervlak met de wijzers van de klok mee, op het zuidelijk halfrond tegen de wijzers van de klok in, de anticyclonale circulatie. Dit wordt veroorzaakt door de draaiing van de aarde.

Hogedrukgebieden bewegen veel langzamer over het aardoppervlak dan lagedrukgebieden. Soms staan ze langdurig stil. Als een hogedrukgebied stilstaat boven Scandinavië, ten noorden van Nederland, zal er in Nederland een oostelijke wind waaien. Deze voert in de winter koude lucht aan uit het oosten. In de zomer leidt zo'n noordelijk gelegen hogedrukgebied tot een periode van warme, droge oostenwind.

Een uitloper van het hogedrukgebied wordt een rug van hoge druk genoemd, een snel passerend hogedrukgebied een trekrug of tussenhoog. Het bekendst is het Azorenhoog bij de Azoren dat ontstaat door de uitwisseling van warmte tussen de tropen en de poolgebieden.