De gevolgen van stikstof komen steeds dichterbij voor alle Nederlanders. Het kan grote invloed hebben op de bloemen en planten in je eigen buurt of achtertuin. Ecoloog Wieger Wamelink (Wageningen Universiteit) legt enkele zichtbare gevolgen uit.

Wat merk je hier van in je eigen tuin?
Veel meer groene algen-aanslag op tuin- en stoeptegels en je huis
Meer brandnetels
Meer braamstruiken
Extreem veel minder insecten en vlinders
Vaker gras maaien
Sommige planten zoals Klimop en Kamperfoelie groeien heel hard
Toename van de blauwalg, dus is zwemmen in open water geregeld onmogelijk
Eikenbomen en Berken dreigen te verdwijnen

De zichtbare gevolgen worden onderschreven door de Wageningen Universiteit, SoortenNL, Floron, het Nederlands Instituut voor Ecologie en het Nationaal Dashboard Biodiversiteit, initiatief van o.a. IUCN NL.

Wat is stikstof?
Stikstof (N2) is van zichzelf niet schadelijk, maar wel na chemische verbindingen in de lucht. Dan ontstaan stikstofoxiden en ammoniak. Stikstofoxiden (NOx) ontstaan na een verbinding tussen stikstof en zuurstof. Dit komt vooral in de lucht door uitlaatgassen van het verkeer en de uitstoot van industrie. Ammoniak (NH3) is een verbinding van stikstof en waterstof en komt vooral door dierlijke mest in de veeteelt.

Eigen achtertuin
"Het effect van stikstof kan je ook merken in je tuin. Er is bijvoorbeeld veel meer groene aanslag op en om je huis. Je moet vaker gras maaien, alsof je zelf mest hebt gestrooid. De stikstofdeken ligt over het hele land. En dichtbij veeteeltgebieden is er nog een extra effect. Wieger Wamelink van de Wageningen Universiteit, en auteur van het recent verschenen boek 'Het Stikstofweb', adviseert mensen goed om zich heen te kijken als ze een wandeling maken."

Explosief groeien
"Het gaat vaak om een stapeling van meerdere factoren", zegt interim-directeur Wim van der Putten van het Nederlands Instituut voor Ecologie. Soorten die hier niet horen hebben geen natuurlijke vijanden, dan kunnen deze planten woekeren en vormen een bedreiging voor de biodiversiteit. Stikstof maakt dat woekeren nog erger, zoals bij de Japanse duizendknoop en de reuzen Berenklauw. Die laatste komt veel voor langs wegen en spoorwegen, en verdringt inheemse plantensoorten. Ook de eikenprocessierups is een voorbeeld.

Een derde van alle soorten
Op dit moment zijn er in Nederland nog ongeveer 45.000 dier- en plantensoorten, schimmels en andere organismen. De angst bestaat dat als er te weinig tegen stikstof wordt gedaan, uiteindelijk vele dier- en plantensoorten zullen verdwijnen. "Er is uitgerekend dat we ca. een derde van alle soorten kwijtraken. Niet alleen planten, ook insecten en daarna vogels. Uiteindelijk krijg je een zeer vereenvoudigde natuur, met veel grasland, eksters en kraaien", zegt Wamelink. Je kan dan nog steeds denken: "wat kan mij dat schelen?" Maar je kan op termijn ook alle fruitteelt kwijtraken."

Weersextremen
Een teveel aan stikstof is er al lang in Nederland. Veel insecten zijn voor hun voortplanting en voedsel afhankelijk van één of enkele plantensoorten, dus als het met die ene plantensoort slecht gaat, gaat het ook slecht met de insecten die daar afhankelijk van zijn en daarna met de vogels die die insecten eten. Terwijl de natuur er voor de leek nog steeds groen uitziet, en misschien zelfs groener dan voorheen.

Naaktslakken
De naaktslak profiteerde vorig jaar vooral van een warm en nat voorjaar. Maar de belangrijkste oorzaak van de plaag zit onder de grond, zeggen experts. In de Nederlandse bodem verandert, vanwege stikstof, de samenstelling van wormen, bacteriën, schimmels en bodeminsecten. Een van de gevolgen is dat het aantal natuurlijke vijanden van plaagorganismen afneemt. Dat kan ertoe leiden dat er minder eitjes van de naaktslak worden opgegeten, waardoor die op veel plekken de overhand nemen. Maar om dit echt vast te stellen is meer onderzoek nodig, vinden weer andere experts.

Teveel stikstof, wat kan je eraan doen?
- minder vlees eten
- minder met het vliegtuig (neem de trein)
- veel minder of geen kunstmest gebruiken
- minder krachtvoer gebruiken voor dieren
- stikstofvrij bouwen
- minder auto rijden
- kalk of schelpgruis toevoegen aan je tuin