Voor het eerst leent het Rijksmuseum een schilderijlijst uit. Museum Gouda zocht een geschikte lijst voor een belangrijk kunstwerk en het Rijks heeft ongeveer 1500 lege lijsten in het depot. Het lijkt simpel, toch was het maar de vraag of er een lijst was die precies zou passen. Na het nodige zoekwerk, was er een match. Lijst en schilderij zijn te zien in Salon Arntzenius van het Goudse stadsmuseum.
“Dit is een nieuwe vorm van collectiemobiliteit en samenwerking,” stelt Josephina de Fouw, conservator bij het Rijksmuseum. “En voor zover ik kan nagaan is dit de eerste keer dat het Rijksmuseum een lijst uitleent.” Ook conservator Ingmar Reesing van Museum Gouda is enthousiast. Hij reisde met het schilderij, een werk van Floris Arntzenius, af naar het Collectie Centrum Nederland (CCNL) in Amersfoort, waar vier rijkscollecties worden beheerd. Lege schilderijlijsten van het Rijksmuseum zijn chronologisch, per eeuw, geordend op rekken. Veelal zijn deze binnengekomen om schilderijen waar ze niet goed bij passen en regelmatig worden lijsten hergebruikt voor andere werken in de collectie.
Reesing: “Er kwamen twee lijsten in aanmerking voor de Arntzenius, maar je moet precies de juiste maat hebben én het moet goed staan.” Dit gold voor een 20ste-eeuwse vergulde lijst in Lodewijk XIV-stijl. Door lijstenrestaurator Tamara Venema werd een kleine beschadiging hersteld en daarna kon de lijst naar Gouda afreizen, waar die nu in langdurig bruikleen is.
Meesterwerk
Het opnieuw ingelijste werk heet ‘Strand bij Scheveningen’ en is rond 1900 geschilderd door de Haagse kunstenaar Floris Arntzenius. Arntzenius is vooral bekend van zijn Haagse stadsgezichten, dit is een klein meesterwerk in zijn oeuvre. Hij laat op sferische wijze het strandleven aan de kust van Scheveningen zien. Op het strand zitten twee vrouwen, afgekeerd van de kijker. Eén vrouw is verdiept in een boek of brief, de andere vrouw gebruikt een paraplu als parasol en zit ook afgewend. Geen spelende kinderen, geen gezinsleven. Twee zelfstandige vrouwen rond 1900. Het weer is heiig, de zee lijkt kalm, het landschap is vooral uitgestrekt. Het werk is in 2016 aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt, mede dankzij het Ruze Fonds en Van Rijn Fonds, en was voorzien van een moderne baklijst.
Salon Arntzenius
Schilderij en lijst passen nu naadloos in Salon Arntzenius. Deze zaal dankt zijn naam niet aan de eerder genoemde Arntzenius, maar aan diens neef: kunstenaar-verzamelaar Paul Arntzenius (1883-1965). Hij schonk een groot deel van zijn indrukwekkende verzameling aan Museum Gouda. De collectie vormt een doorsnede van de 19de eeuw tot het begin van de 20ste eeuw, van Charles-François Daubigny tot Isaac Israels. De prachtige School van Barbizon- en Haagse School-werken zijn veelal voorzien van sierlijke lijsten. Dankzij het Rijksmuseum geldt dat nu ook voor ‘Strand bij Scheveningen’.