Column Theo Krins |

Stoeppalen verwijderen uit binnenstad van Gouda?

De oplettende bezoeker aan de binnenstad ziet ze regelmatig staan. Paaltjes op het trottoir. Je kunt er overheen springen, lelijk je knie stoten, of met de kinderwagen er tegenaan botsen. Maar wat doen die paaltjes daar eigenlijk en waarom zijn ze daar neergezet? En moeten ze wel blijven staan?

Er zijn verschillende soorten paaltjes, met verschillende functies. Ik wil in deze column aandacht vragen voor de twee typen paaltjes: "Amsterdammertjes" en de "stoeppaal". 

Amsterdammertjes
Ze heten ook wel de schamppaal. Het zijn palen die aan het uiteinde van de stoep staan, om zo de stoep en de rijbaan van elkaar te scheiden. Toen het verkeer eind negentiende eeuw begon toe te nemen op de straten, moest er een slimmigheidje komen om het verkeer in goede banen te leiden. Door de schamppalen kregen voetgangers een veilige plek om te lopen en waren de gevels en hoeken van de huizen veilig voor de karren die er anders weleens langs konden ‘schampen’.

Stoeppaal
De stoeppaal staat dicht bij de huizen, is meestal gemaakt van hardsteen en tussen de palen hangen meestal kettingen of er zit een stang. 

Over de historie van de palen in Gouda kon ik niets vinden, maar wel over de historie van de stoeppaal in Leiden en ik veronderstel dat deze historie op elkaar lijkt. In de tweede helft van de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw begonnen de bewoners in Leiden lukraak stoepen aan te leggen. Daar moesten regels voor komen, vond het stadsbestuur. En dus mochten huiseigenaren nog maar drie of vier voet claimen van de weg voor het huis. En die ruimte werd afgezet met stoeppalen.

Tot zover lijkt er niets aan de hand en vraag je je wellicht af waarom ik hier een column over schrijf. De reden is dat tijdens een rondwandeling door de binnenstad met binnenstadbewoner Karel Baarspul het mij opviel dat deze palen soms op vreemde en onlogische plekken staan. Lang niet altijd lijken ze een functie te hebben en ze ontsieren vaak het straatbeeld.

"Wat fijn dat er aandacht is voor de vele paaltjes in de binnenstad. Het is mij ook al vaak opgevallen. Een plek die wat mij betreft ook een stuk groener kan door paaltjes er uit te halen is op de Lem Dulstraat en Conventstraat. Paaltjes eruit en bijvoorbeeld perkjes of een (lage) haag er voor terug plaatsen. Lijkt mij een mooie verbetering voor dit versteende deel van de binnenstad." (bewoner binnenstad) 

Bewonersplatform Binnenstad
Bewonersplatform Binnenstad gaf via een bericht op Twitter aan - nadat ik om een reactie had gevraagd - dat de paaltjes in de binnenstad belangrijk zijn en moeten blijven, omdat deze dienen om te voorkomen dat er auto's op het trottoir gaan parkeren. Dat respecteer ik uiteraard, al vind ik het vreemd dat op sommige plaatsen in de binnenstad de trottoirs zo smal zijn door die palen, dat bijvoorbeeld iemand met een kinderwagen gedwongen wordt op de straat te gaan lopen... Maar goed iedere keer een auto op je stoep is ook geen pretje.

Na een 'voorpublicatie' kwamen er verontwaardigde reacties op Twitter omdat ik eerst met belanghebbenden een gesprek had moeten voeren. Ik vermoed dat dat gevoel vooral kwam door de foto's en het toch niet goed begrijpen waar het mij om gaat. De foto's waren precies van die straten waar de palen nu juist wel een functie hebben. De boodschap in de publicatie was: haal overbodige palen weg en zet de palen die nodig zijn goed en bepaal met Bewonersplatform Binnenstad en SOG (in verband met vrachtvervoer voor bedrijven) of palen echt nodig zijn.

Inmiddels is het mij (nog) duidelijk(er) geworden dat de grote vrachtwagens in de binnenstad mede de oorzaak zijn dat er palen moeten staan. Als over een paar jaar er hopelijk wordt overgeschakeld naar schoon vrachtvervoer in de binnenstad zal die overlast naar verwachting afnemen, zeker als met kleinere auto's vanaf een overlaadstation aan de rand van de stad naar het centrum wordt gereden.

Kijk naar het grotere plaatje
En daarmee kom bij een belangrijk punt dat ik inmiddels ook met het Bewonersplatform Binnenstad heb besproken: kijk niet alleen naar de palen als doel in zichzelf, maar bekijk het grotere plaatje. Dus kijk met de bewoners in hoeverre het mogelijk is om de inrichting van de straat aantrekkelijker te maken, zonder de doelstelling - niet parkeren op de stoepen en minder zwaar verkeer in de binnenstad - uit het oog te verliezen. 

Er zijn overigens meerdere locaties waarbij je je afvraagt of goede handhaving de paaltjes niet overbodig zou kunnen maken. Dat zou ook een mooi onderwerp van gesprek met de bewoners kunnen zijn.

Wat dat betreft is het onderwerp 'stoeppalen' een goed uitgangspunt om de binnenstad nog aantrekkelijker te maken.

Hieronder mijn bevindingen per straat

In het kader van Gouda750 zou het goed zijn om hier voor het einde van het jaar nog goed naar te kijken en het straatbeeld wat te verbeteren door ervoor te zorgen dat – in goed overleg met Bewonersplatform Binnenstad en SOG - overbodige palen worden weggehaald en de palen die nodig zijn in ieder geval recht staan. Daarnaast zouden de palen ook wel fraaier van uitstraling mogen zijn, maar dat is wellicht een kwestie van smaak. Ook kunnen palen soms wellicht worden vervangen door mooie bakken met planten en bloemen. 

Ik ga het college in ieder geval vragen om in het kader van Gouda750 aandacht aan dit onderwerp te besteden.

Zie ook www.theokrins.blogspot.nl 

Theo Krins is fractievoorzitter van de ChristenUnie in Gouda en werkzaam als manager vermogensadvies bij verzekeringsmaatschappij Scildon, het voormalige Legal & General.