Dankzij PvdA-amendement mede ondertekend door CDA, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Lijst van der Meije krijgt Gouda een openbaar algoritmeregister: inwoners kunnen zien hoe kunstmatige intelligentie wordt ingezet. Het amendement werd gisteravond met een grote meerderheid in de Goudse raad aangenomen.

Op initiatief van de PvdA Gouda heeft de gemeenteraad ingestemd met een wijziging (amendement) op de nieuwe Goudse AI-visie. Met dit voorstel legt de PvdA nu al vast vooruitlopend op landelijke wetgeving dat de gemeente een openbaar algoritmeregister gaat aanleggen. In dat register kunnen inwoners op een toegankelijke en begrijpelijke manier zien welke kunstmatige intelligentie (AI) en algoritmen de gemeente gebruikt, waarom dat gebeurt en hoe deze technologie werkt.

Een algoritme is een soort stappenplan dat computers helpt om beslissingen te nemen of voorspellingen te doen. Denk aan een systeem dat automatisch meldingen maakt van zwerfafval, of een digitale assistent die helpt bij het verwerken van aanvragen. Wanneer zo’n systeem zelf leert van data en steeds slimmer wordt, spreken we van kunstmatige intelligentie (AI). Ook binnen gemeenten worden steeds vaker algoritmen en AI gebruikt, bijvoorbeeld om gegevens te analyseren, processen te versnellen of dienstverlening te verbeteren. Dat kan nuttig zijn, maar het is belangrijk dat inwoners kunnen zien en begrijpen hoe deze technologie wordt toegepast en welke invloed dat heeft op hun leven.

Het algoritmeregister is een openbare online lijst waarin de gemeente alle belangrijke  algoritmen en AI-toepassingen beschrijft. Per systeem komt er een korte, begrijpelijke uitleg over:
het doel: waarvoor de technologie wordt gebruikt;
de gebruikte gegevens: welke data het systeem nodig heeft;
de werking: hoe het systeem tot besluiten of adviezen komt.
Zo kunnen inwoners zelf nagaan welke technologieën in hun stad worden ingezet en op welke manier de gemeente AI gebruikt bij bijvoorbeeld handhaving, zorg of dienstverlening.

Max de Groot fractievoorzitter van de PvdA Gouda licht toe: “Kunstmatige intelligentie kan nuttig zijn, maar het mag nooit onzichtbaar of onbegrijpelijk worden. Mensen moeten kunnen weten welke technologie invloed heeft op hun leven. Met dit algoritmeregister maken we de digitale overheid open, eerlijk en controleerbaar.”

Het amendement van de PvdA sluit aan bij landelijke richtlijnen rond algoritmeregisters en bij de Wet open overheid. De partij vindt dat transparantie niet alleen richting de gemeenteraad moet gelden, maar ook richting inwoners. “Openheid is de basis van vertrouwen,” zegt Max de Groot. “Met dit algoritmeregister laten we zien dat Gouda niet bang is om technologie uit te leggen. Zo blijft AI iets van ons allemaal en is in dienst van de mensen, niet andersom.”