In zijn regeerprogramma erkent het kabinet-Schoof dat de druk op de jeugdzorg financieel onhoudbaar dreigt te worden. Sinds 2015 is jeugdzorg een verantwoordelijkheid van gemeenten en zij zien de kosten vrijwel onophoudelijk stijgen. Ook bij de gemeente Gouda is zo’n stijging nu te zien. Gerekend over 2023 en het eerste deel van 2024 bedraagt de verwachte overschrijding van de begroting dit jaar zo’n 7 miljoen euro.

“Nu doet al 1 op de 7 jongeren en kinderen een beroep op jeugdzorg, waar dit in 2000 nog 1 op de 27 kinderen was. Dat kan en moet minder, want dit is (ook financieel en qua arbeidsmarkt) niet houdbaar en moet dus anders. Juist ook om ervoor te kunnen zorgen dat de meest kwetsbare kinderen en jongeren die specialistische zorg echt nodig hebben, de zorg krijgen die ze verdienen en niet eindeloos op wachtlijsten staan”, aldus het kabinet-Schoof in zijn op 13 september gepresenteerde regeerprogramma.

Tal van maatregelen

Gouda stuurt met tal van maatregelen nadrukkelijk en doelgericht op het beschikbaar en betaalbaar houden van jeugdzorg. Sinds 2021 doet de gemeente dat met een specifiek programma (‘Sturen op zorg voor nu en straks’). Tot de maatregelen behoren onder meer de inzet van jeugdconsulenten bij inmiddels 60 procent van de Goudse huisartsenpraktijken (zodat kinderen en jongeren gerichter worden geholpen), hulp bij complexe scheidingen en het effect daarvan op kinderen (aansluiting bij de website Scheidingsplein en samenwerking met Villa Pinedo) en de inzet van ervaringsdeskundigen bij hulpaanvragen van jongeren 12-18 jaar. Daarnaast ondersteunt de gemeente initiatieven om de sociale basis in de stad te versterken (steun voor inwoners vanuit hun directe omgeving bij vragen over bijvoorbeeld opgroeien en opvoeden).

Mede dankzij deze maatregelen is het aantal jongeren en kinderen dat in Gouda een beroep op jeugdzorg doet sindsdien min of meer stabiel (1 op 7,2). Omdat in de begroting van de gemeente echter een daling naar 1 op 8 was voorzien, wordt nu een overschrijding van het budget verwacht. Maar dat is niet de enige reden. Ook de jeugdzorgkosten per kind zijn gestegen (naar bijna 16.000 euro per kind). Daardoor bedragen de totale jeugdzorguitgaven in 2024 naar verwachting circa 32 miljoen euro (7 miljoen meer).

Ingewikkelde hulpvragen
“We zien dat jongeren méér en zwaardere hulp ontvangen. Vooral in de geestelijke gezondheidszorg constateren we een groei van het aantal ingewikkelde hulpvragen”, zegt wethouder Anna van Popering-Kalkman. “De mentale gezondheid van jongeren in Nederland staat onder druk. Uit onderzoek blijkt onder meer dat 1 op de 7 jongeren depressieve klachten heeft en 1 op de 3 prestatiedruk ervaart. Het is geen specifiek Gouds probleem, maar als stad hebben we er wel mee te maken en zetten we dan ook stevig in op onder meer preventie”.

Veel van de door kinderen en jongeren ervaren problemen zijn onderdeel van ontwikkelingen in de samenleving en slechts beperkt door de gemeente beïnvloedbaar. Wethouder Anna van Popering-Kalkman: “Maar waar dat kan en effectief is, nemen we maatregelen. Met de landelijke Hervormingsagenda Jeugd werken we bovendien als gemeenten samen met de Rijksoverheid en zorgaanbieders aan een toekomstbestendige jeugdzorg. Hoe dan ook zien we dat er een langere adem nodig is om het tij te keren”.