De gemeente Gouda werkt actief aan het duurzaam beheer en behoud van kunstwerken in de openbare ruimte. Met het recent vastgestelde collectieplan 'Kunst op de Kaart: Gouda’s Route naar Beheer, Behoud en Beleving (2025-2033)' zet de gemeente een belangrijke stap in het professionaliseren van dit beheer. Tegelijk roept de gemeente scholen, woningcorporaties en andere organisaties nadrukkelijk op om zorgvuldig om te gaan met kunstwerken op hun terrein of aan hun gebouwen.
"Kunst in de openbare ruimte heeft niet alleen artistieke waarde, maar vertelt ook het verhaal van de stad en haar bewoners. Deze kunstwerken zijn onderdeel van ons gedeelde erfgoed. Zorgvuldig beheer en tijdig overleg bij veranderingen zijn essentieel om dit erfgoed voor de toekomst te behouden", zegt wethouder Thierry van Vugt van onder meer Cultuur mede naar aanleiding van recent verdwenen kunst.
Om herhaling te voorkomen, stuurt de gemeente op korte termijn een brief aan scholen, woningcorporaties en andere organisaties die kunst in de openbare ruimte beheren. Daarin wordt gewezen op het belang van zorgvuldig handelen en wordt aangeboden om vanuit de gemeente mee te denken en te adviseren bij beheer, herinrichting of onderhoud.
Stand van zaken kunstwerken
De gemeente werkt momenteel aan verschillende trajecten rond bestaande kunstwerken.
Het Keramisch reliëf van Piet Schoenmakers, dat oorspronkelijk op de gevel van de gymzaal van de Beversluisschool zat, wordt verplaatst vanwege de sloop van het pand. Het kunstwerk krijgt een nieuwe plek op de gevel van de gymzaal aan de Sluismeesterslag (zijde Driewegplein). Hiermee blijft het werk behouden voor de stad. Omwonenden zijn geïnformeerd.
Het bronzen beeld De Springers (1966) van Oswald Wenckebach aan de Sportlaan wordt momenteel gerestaureerd. De sokkel, bekleed met travertin, wordt hersteld om verdere schade te voorkomen en de oorspronkelijke uitstraling te behouden. Het kunstwerk blijft tijdens de werkzaamheden zichtbaar op locatie. Afronding wordt voor het einde van het jaar verwacht.
Voor de Stolpersteine – gedenkstenen voor Goudse Joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord – heeft de gemeente een intern protocol opgesteld. Dit protocol borgt het veilig opslaan en terugplaatsen van de stenen bij werkzaamheden in de openbare ruimte. Het wordt opgenomen in de werkprocessen van betrokken afdelingen en in 2026 geëvalueerd.
Tijdens een verkennende rondgang bleek dat het kunstwerk Tien banken (1993) van Joep van Lieshout niet langer aanwezig is op het terrein van CSG De Goudse Waarden. Het schoolbestuur heeft laten weten dat het kunstwerk eerder dit jaar is verwijderd en vernietigd. De school heeft aangegeven dit te betreuren en zich niet te hebben gerealiseerd dat overleg met de kunstenaar en de gemeente wenselijk was. De gemeente gebruikt deze situatie om het belang van zorgvuldige omgang met kunstwerken extra onder de aandacht te brengen.
Van het kunstwerk Zeven Kikkers van Gerard Logman zijn eerder 4 beelden gestolen. De 3 resterende kikkers zijn uit voorzorg veilig opgeslagen. In overleg met Logman en jonge kunstenaars wordt gewerkt aan een plan om het kunstwerk te herstellen en weer compleet te maken, mogelijk in samenwerking met een andere uitvoerende partij en met aandacht voor minder diefstalgevoelige materialen. Het doel is het kunstwerk nieuw leven in te blazen, met behoud van de oorspronkelijke artistieke intentie.
Kunst op de Kaart
Het collectieplan Kunst op de Kaart is inmiddels digitaal beschikbaar via de website van de gemeente Gouda en vormt de leidraad voor toekomstig beheer, behoud en ontwikkeling van kunst in de openbare ruimte. Met dit plan en de oproep tot samenwerking wil de gemeente zorgen dat kunstwerken zichtbaar, veilig en betekenisvol blijven voor huidige en toekomstige generaties. U vindt het collectieplan via deze weblink: https://www.gouda.nl/wp-content/uploads/2025/12/Kunst-op-de-Kaart-collectieplan-kunst-in-de-openbare-ruimte-2025-2033-Gemeente-Gouda-DEF.pdf
Omroep West zendt een documentairereeks uit over kunst in de openbare ruimte in verschillende gemeenten in Zuid-Holland. In aflevering 5 kwam Gouda aan bod. U kunt die aflevering hier terugkijken: https://www.omroepwest.nl/tv/aflevering/wat-een-verbeelding/1170527213