Kinderen over het hoofd gezien bij ouders met depressie

4 June 2023, 12:43 uur
Lokaal
mainImage

Depressie staat al jaren in de top tien van hoogste ziektelast en hoogste ziektekosten. Daarmee vormt depressie een belangrijk probleem voor de volksgezondheid en is het de grootste psychische oorzaak van verzuim op de werkvloer. Een vaak over het hoofd gezien effect in dit verhaal is die bij de toekomst van onze maatschappij, namelijk bij onze kinderen. ‘Toen ik ziek was, kon ik niet de moeder zijn die ik zou moeten zijn. Ik had niet alleen weinig energie om leuke dingen te doen, maar ook emotioneel was ik regelmatig afwezig’, vertelt ervaringsdeskundige Roos Hanemaaijer. Gelukkig zet Roos zich in samenwerking met stichting Kernkracht, te Gouda, in om hier iets aan te doen.

Gevolgen op de lange termijn Kinderen met een ouder met een depressie of angststoornis hebben een hoog risico zelf depressief te worden of een angststoornis te krijgen. ‘Eerder regel dan uitzondering’ is te lezen in een interview met promovendus Petra Havinga van het UMCC over de ontwikkeling van een stemmings- of een angststoornis bij kinderen van depressieve of angstige patiënten. Mogelijke problemen die kunnen ontstaan is dat kinderen zichzelf te vaak wegcijferen, te volgzaam zijn of zich sterk aanpassen aan de wensen en behoeften van anderen. ‘Ik merkte dat mijn kinderen extra lief waren voor mij, toen ik ziek was. Alsof ze zich verantwoordelijk voelde voor mijn geluk’, vertelt Roos.

Groot gat in de hulpverlening Ondanks deze gegevens is de psychiatrische hulpverlening voor volwassenen en die voor jeugdigen zijn nog steeds strikt gescheiden, waardoor zowel de zieke ouder als de kinderen apart

van elkaar worden gezien in plaats van als één geheel. Aandacht voor kinderen en ouderschap zou een standaard onderdeel moeten zijn van de dagelijkse behandelpraktijk binnen de geestelijke gezondheidszorg, adviseert Havinga in haar interview. ‘We zien dat ouders met psychische problemen terughoudend kunnen zijn in het vragen van ondersteuning bij de opvoeding en hulp voor hun kind. Schaamte, angst voor stigma of voor verlies van ouderlijk gezag kunnen dit veroorzaken’.

Maak het bespreekbaar

Dat dit stigma een groot probleem is heeft ervaringsdeskundige Roos niet alleen ervaren als patiënt, maar ook in haar werk als vrijwilliger bij stichting Kernkracht in Gouda. ‘Er zijn nog een hoop misverstanden rondom psychische ziektes. Het heeft mij ook heel veel moeite gekost om hier open over te kunnen. Vooral angst om als slechte moeder gezien te worden speelde hierin een grote rol. Totdat ik inzag dat het erover praten de enige manier was om mijn kinderen te helpen. Zo was ik juist een betrokken en steunende moeder.’ Vanuit haar ervaring schreef Hanemaaijer twee jaar geleden haar eigen ervaringsverhaal op in romanvorm en nu heeft ze een kinderboek uitgebracht met collega ervaringsdeskundige Esther van der Ham om ook kinderen van depressieve ouders te helpen.

‘Vooral door mijn kinderen uit te leggen dat ik ziek was, dat ik daar niets aan kon doen en zij al helemaal niet, kwam er ruimte voor hun om hun eigen emoties te uiten. Dat is ook het grootste advies dat mij is bijgebleven vanuit onze ouderbegeleiding: geef ruimte aan de emoties van je kinderen, die mogen er ook zijn’. Om anderen hierin te helpen heeft Hanemaaijer vijf knuffels van haar kinderen gebruikt om te laten zien hoe belangrijk het is om te praten over je gevoelens. Deze knuffels heeft collega Esther van der Ham pakkend geïllustreerd.