Vorige week ontdekten Museum Gouda dankzij het monumentale Stolpersteine-project van kunstenaar Gunter Demnig, dat in het museum in de Tweede Wereldoorlog twee Joodse vluchtelingen woonden.

''We hadden geen idee'', aldus Femke Haijtema, directeur van Museum Gouda. ''Ons museumpand was tot in de jaren dertig een armenhuis, en vanaf 1940 was conservator Helbers van de Oudheidkamer bezig om het gebouw voor te bereiden op een museale functie. We hadden geen idee dat het pand ook een laatste officiële woonadres was voor twee stadsgenoten. Nu herinneren twee gouden struikelstenen ons aan Hester Swaep en Elie Valensi. Het verhaal van Hester raakt me in het bijzonder. In Rotterdam geboren, was ze als ‘dienstje’ naar Delft vertrokken. In oktober 1941 verhuisde ze naar Oosthaven 10 in Gouda. Misschien werkte Hester tegen kost en inwoning mee aan het onderhoud van het gebouw? In augustus 1942 werd zij opgeroepen voor ‘werkverruiming’. Als een van de weinigen meldde ze zich gehoorzaam op het station. Ze werd op transport naar Westerbork gesteld. Nauwelijks een maand later werd zij in Auschwitz vermoord. Hester Swaep werd 19 jaar oud''.

''Dankzij het fenomenale kunstproject van Demnig en het doorzettingsvermogen van Gouwenaar Soesja Citroen, weten wij nu van het bestaan van deze twee stadsgenoten. We kennen hun naam. Maar wat was hun verhaal? Waarom trokken Hester en Elie naar Gouda? Hoezo woonden ze in dit museum-in-wording? Vragen waarop we de antwoorden nu kunnen gaan zoeken''.