Passende zorg en ondersteuning bieden aan mensen die het echt nodig hebben; en rekenen op de kracht van de samenleving waarin mensen meer zelf doen en familie, vrienden en buren om raad en daad vragen. Met die boodschap hebben burgemeester en wethouders van Gouda vandaag (woensdag 5 maart) de gemeenteraad uitgenodigd om binnenkort met het college in gesprek te gaan over de (financiële) grenzen van het sociaal domein.

Nu al besteedt de gemeente Gouda bijna de helft van haar begroting aan het sociaal domein (dat is de verzamelnaam voor alles wat te maken heeft met het welzijn van inwoners en met de gemeentelijke zorg en ondersteuning van inwoners met een hulpvraag). Het Rijk bepaalt met wetten, zoals de Jeugdwet, de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Participatiewet, voor een groot deel waaraan de gemeente in het sociaal domein geld moet uitgeven, maar betaalt daarvoor onvoldoende. Dat is niet houdbaar.

‘Open-einderegelingen’

Bij al deze wetten gaat het ook nog eens om zogeheten ‘open-einderegelingen’. Dat betekent dat inwoners die voldoen aan de voorwaarden direct recht hebben op die ondersteuning en dat de gemeente die moet leveren. Het kenmerk van deze regelingen is dat de uitgaven ervoor en het aantal gebruikers ervan niet gelimiteerd zijn (‘open einde’).

Door stijgende kosten voor jeugdzorg, maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergrijzing en dalende rijksinkomsten staat het water veel gemeenten aan de lippen. Anders dan in sommige andere gemeenten heeft dat in Gouda nog niet geleid tot de sluiting van het zwembad of de bibliotheek, maar ook Gouda kan elke euro maar 1 keer uitgeven. Om inwoners, die zorg en ondersteuning ook straks echt nodig hebben, niet het kind van de rekening te laten worden, zijn maatregelen onvermijdelijk.

Het college van B en W heeft nu voor het gesprek met de gemeenteraad een samenhangend pakket aan (mogelijke) maatregelen voorbereid. Sommige maatregelen hebben weinig gevolgen voor de dienstverlening door de gemeente, maar andere maatregelen kunnen door inwoners als pijnlijk worden ervaren.

Passende zorg krijgen

Voorop staat voor het college dat maatregelen nodig zijn om de zorg en ondersteuning van de gemeente beschikbaar en betaalbaar te houden, juist voor de meest kwetsbare inwoners. Tegelijk is het college ervan overtuigd dat de overheid niet voor alles een oplossing moet of kan bieden, bijvoorbeeld als het gaat om gewone uitdagingen die ouders wel eens ervaren bij het opgroeien en opvoeden van hun kinderen. Het voorstel aan de gemeenteraad is dat inwoners voor lichtere vormen van ondersteuning – waarvoor zij misschien gewend waren bij de gemeente aan te kloppen – voortaan een beroep op hun eigen sociale netwerk moeten doen, zoals op familie, vrienden en buren.

Los van de financiën en (besparings)maatregelen wil het college samen met inwoners en de raad ook starten met het ontwikkelen van een nieuwe visie op het sociaal domein. Weliswaar zijn de nu voorgestelde maatregelen deels ingegeven door de noodzaak om de stijging van zorg- en ondersteuningskosten te beteugelen, tegelijk spelen ook maatschappelijke ontwikkelingen een rol. Die kunnen tot een nieuwe kijk leiden op wat wel en niet van een gemeente mag worden verwacht.

De documenten die vandaag naar de gemeenteraad zijn gestuurd, inclusief het collegevoorstel voor een samenhangend maatregelenpakket, vindt u op deze website.