Natuurmonumenten maakt zich grote zorgen nu er een hittegolf aanstaande is en de droogte verder oploopt. De gevolgen van het langdurige neerslagtekort zijn al te zien in de natuur, zegt hydroloog Wiebe Borren. "We treffen nu noodmaatregelen maar er komt een moment dat die niet meer afdoende zijn."

Boswachters zien volgens Borren dat bomen al schade hebben opgelopen door het gebrek aan neerslag. Net als in het droge jaar 2018 verliezen bepaalde bomen al hun bladeren en gaan vervroegd in herfststand. "Toen gingen sparren en eikenbomen dood en dat gaat nu weer gebeuren", voorziet Borren, die overigens niet alleen de droogte als oorzaak daarvan ziet. "Stikstof speelt hierin ook een rol", zegt hij. "Door de stikstofneerslag zijn de wortels van bomen verzwakt, waardoor ze extra gevoelig zijn voor droogte. Het versterkt elkaar."

Niet alleen bomen, ook dieren die in of nabij water leven, zoals vissen, amfibieën en insecten, hebben het zwaar nu steeds meer beken en poelen droogvallen. Uit het hele land hoort Borren verhalen van boswachters die als gevolg daarvan bepaalde diersoorten zien verdwijnen. Of dat tijdelijk is, is nog niet te zeggen. "Op de Sallandse Heuvelrug weten ze niet waar de kamsalamander zit", noemt hij als voorbeeld. "Hij kan zijn toevlucht ergens anders hebben gevonden en weer terugkeren als de omstandigheden verbeteren. Het kan ook zijn dat de dieren voorgoed elders verder gaan leven."

Dat dieren een andere plek in het land opzoeken, gebeurde ook in 2018. Ook toen was sprake van een groot neerslagtekort en weinig aanvoer van rivierwater uit België en Duitsland. "Op bepaalde plekken zijn destijds libellesoorten verdwenen en die doken elders in Nederland weer op", zegt Borren. "Er is een kans dat ze ooit weer terugkeren naar hun oude grond." Toch zijn er ook enkele soorten uitgestorven. Welke dat zijn en hoeveel is niet bekend.

Om dieren in nood te helpen, worden verschillende "crisismaatregelen" genomen door onder anderen Natuurmonumenten, waterschappen en vrijwilligers. Zo worden vissen en amfibieën uit drooggevallen beken gehaald en elders uitgezet. Een andere noodmaatregel is om grondwater op te pompen om beken mee te kunnen vullen. "Natuurlijk doen we dat liever niet, het gebeurt echt in uiterste nood", benadrukt de hydroloog bij Natuurmonumenten. "Maar op sommige plekken moet het om te voorkomen dat soorten verdwijnen."