Digitale platformen vormen inmiddels de ruggengraat van de Nederlandse economie en samenleving. Van sociale netwerken tot marktplaatsen en overheidsdiensten: vrijwel elk aspect van het dagelijks leven heeft een online component gekregen.

De meeste grote Nederlandse platforms zijn echter in een tijd gevormd waarin mobiele technologieën, kunstmatige intelligentie en gebruikersprivacy andere vormen hadden dan nu. De vraag rijst dan ook: hoe zouden deze digitale platformen eruitzien als we ze vandaag opnieuw konden ontwerpen, met de moderne technologie en maatschappelijke inzichten als vertrekpunt?

Een actuele trend in technologie is decentralisatie, aangestuurd door blockchain-ontwikkeling. Als vandaag platforms vanaf nul worden opgericht, zouden ontwikkelaars waarschijnlijk slimme contracten en open ledger-systemen inpassen om tussenpersonen overbodig te maken. Zo zouden makelaarsdiensten, identiteitsverificatie en betalingstransacties veiliger en transparanter verlopen.

Online diensten, en met name sectoren zoals entertainment, kunnen daarbij sterke functionaliteiten integreren via blockchain. Een voorbeeld hiervan is de opkomst van internationale casino's die opereren via gedecentraliseerde netwerken om hun diensten toegankelijk te maken voor Europese spelers. Deze platforms, combineren fintech en entertainment binnen ecosystemen zonder traditionele belemmeringen van grenzen of bankoverdrachten.

Nederlandse digitale platforms zouden hier - mits binnen wettelijke kaders - ook concepten van kunnen overnemen om hun concurrentiekracht te behouden.

De technologische vooruitgang van de afgelopen tien jaar heeft geleid tot verhoogde verwachtingen van gebruikers, vooral op het gebied van gebruiksgemak, snelheid en personalisatie.

In een hedendaags ontwerp zou een platform zich veel meer moeten richten op intuïtieve interfaces, ondersteund door kunstmatige intelligentie om relevante inhoud en functies realtime aan te passen aan het gedrag van de gebruiker. Denk hierbij aan dynamisch laadbare content, spraakgestuurde interfaces en een bredere integratie met andere digitale ecosystemen zoals smart devices.

Ook zou de gebruikerservaring veel inclusiever moeten zijn. Toegankelijkheid is een onderwerp geworden dat softwareontwikkeling overstijgt en een maatschappelijk thema is.

Digitale platforms die nu ontworpen worden, zouden vanaf het begin voldoen aan toegankelijkheidsrichtlijnen, zoals schermleesondersteuning, kleurcontrastering en navigatie zonder muis, om zo ook mensen met een beperking volwaardig te laten deelnemen.

Eén van de belangrijkste verschillen tussen platforms gebouwd in het vorige decennium en die van nu, zou de benadering van gegevensbescherming zijn. Sinds de invoering van strengere privacywetten zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), ligt de lat aanzienlijk hoger.

In een nieuw ontwerp zouden databescherming en transparantie vanaf de basis worden geïntegreerd volgens het ‘privacy by design’-principe. Gebruikers zouden volledige controle krijgen over hun gegevens, met duidelijke instellingen en realtime inzicht in hoe hun data wordt gebruikt.

Hierbij horen ook alternatieve businessmodellen waarin inkomsten niet uitsluitend voortkomen uit datamonetisatie. Een platform gebouwd met de moderne privacygoederen in het achterhoofd zou eerder gebruikmaken van abonnementsstructuren, microbetalingen of coöperatieve eigendomsmodellen, waarbij gebruikers participeren in besluitvorming.

Een ander wezenlijk verschil in hedendaags ontwerp betreft de omgang met algoritmes. Waar oude platformen vaak black-box systemen hanteerden, zou een hernieuwde opzet meer transparante en aanpasbare algoritmes bevatten die uitlegbaar zijn voor zowel eindgebruikers als toezichthouders.

Platformen zouden rekenschap moeten afleggen over welke criteria worden gebruikt voor ranking, contentfiltering of aanbevelingen.

Daarnaast zou er nadrukkelijker aandacht zijn voor de ethische implicaties van besluitvormingsprocessen.

Het voorkomen van sociale bubbels en het tegengaan van discriminatoire patronen in data zijn deel van een bredere maatschappelijke verantwoordelijkheid waar nieuw ontworpen systemen zich toe moeten verhouden. Platforms zouden hierbij ook mechanismen moeten bevatten voor menselijke interventie, toezicht en bezwaar.