De gemeente Almere is "ernstig nalatig" geweest bij het beschermen van de grondrechten van de moslimgemeenschap. Dat stelt de Ombudsman Metropool Amsterdam in een rapport dat dinsdag is verschenen. Uit het onderzoek blijkt dat de gemeente moskeeën liet monitoren door het bedrijf NTA en dat dit werd gefinancierd met geld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Deze monitoring gebeurde zonder medeweten van de betrokkenen zelf en ook de gemeenteraad was niet op de hoogte. De gemeente heeft hiermee inbreuk gepleegd "op meerdere fundamentele rechten zoals privacy en godsdienstvrijheid". Volgens de ombudsman heeft Almere te veel vertrouwd op het ingehuurde bedrijf en op de NCTV en had de gemeente kritischer "eigen onderzoek moeten doen of de grondrechten van mensen voldoende geborgd waren".

Almere was een van meerdere gemeenten die undercover onderzoek lieten doen naar moskeeën. Dit kwam in 2021 aan het licht door onderzoek van NRC. De krant meldde later dat de oud-burgemeester van Almere, Franc Weerwind, verkeerd was geïnformeerd over de grote risico's van de geheime onderzoeken door Dick Schoof. Schoof was destijds secretaris-generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarvoor was hij jarenlang baas van de NCTV.

Vertrouwen

De onderzoeken hebben het vertrouwen van de moslimgemeenschap in Almere flink geschaad, ziet ombudsman Munish Ramlal. Om dit vertrouwen te herstellen moet de gemeente zich meer bewust tonen van de impact van haar handelen, erkennen dat er fouten zijn gemaakt en volledige openheid van zaken geven. "Het stemt hoopvol dat de gemeente Almere het roer heeft omgegooid bij nieuw onderzoek en daar ook de raad bij betrokken heeft", aldus de ombudsman. "Het is goed dat er excuses zijn aangeboden en dat de banden worden aangehaald. Het is tegelijkertijd ook verstandig dat de gemeente de tijd neemt om eens goed te reflecteren op wat hier gebeurd is en welke lessen te trekken zijn, zodat dit in de toekomst niet gaat herhalen."

Tot slot roept de ombudsman op om te stoppen met "het routinematig afschilderen van moslims als bedreiging", volgens hem de onderliggende oorzaak van "het debacle".

De gemeente Almere komt later dinsdagochtend met een inhoudelijke reactie op het rapport, laat een woordvoerster weten.