Het was even uitzoeken hoe ’t moest, maar deze week heb ik Omroep West van mijn autoradio verwijderd. Dat wil zeggen, ik heb de instelling van de voorkeuzetoets veranderd. Hetzelfde heb ik gedaan bij mijn doucheradio. Dat laatste ging een stuk moeilijker, want dat is zo’n ding met slechts drie knopjes, waarmee je werkelijk alles in kunt stellen; een ingenieus systeem dat uitsluitend door kinderen in één keer wordt begrepen. Waarom ik deze drastische ingreep heb gepleegd? Heel simpel, ik doe Omroep West in de ban. Of zoals dat tegenwoordig heet: ik heb ze gecanceld.

Ik heb niet het idee dat ik er veel aan zal missen. Ik heb de oprichting van die zender destijds van nabij meegemaakt en - ook al hoort West nu formeel bij de Publieke Omroep - het niveau van de ziekenomroep zijn ze nooit ontstegen. Waarom dan toch al die jaren onder de voorkeuzetoets? Ach, tijdens die vijf minuten onder de douche of een kort autoritje kon ik de infantiele spelletjes en het non-nieuws nog wel verdragen. Met een beetje geluk werd er een aardig plaatje gedraaid of hoorde je een nieuwtje dat de plaatsing van een nieuwe wipkip in Bleiswijk ontsteeg.

De reden dat ik het even heb gehad met West, is het beroepsverbod dat West samen met Omroep Rijnmond en nog een andere zend-amateur uit Noord-Holland heeft ingesteld voor Johan Derksen. Ik voel geen enkele behoefte om Derksen met zijn kaarsverhaal te verdedigen. Ik heb twijfels bij de waarheidsgetrouwheid ervan, vermoed dat er een hoop branie bij zit. Maar dat doet niet ter zake. Ook als het (deels) verzonnen is, lijkt ’t me een gebeurtenis waar je beter beschaamd je mond over kan houden. Zeker op tv.

Schreeuwlelijk

Maar dat hypocriete gedoe thans van al die opgeblazen baasjes die Derksen in de ban doen - de reclamemakers, de regio-zenders en de theater-directeurtjes - schiet mij behoorlijk in het verkeerde keelgat. Al sinds Derksen op televisie verschijnt, is hij een ongenuanceerde schreeuwlelijk, een provocateur, een tamelijk platvloerse man, die het verschil niet kent tussen hun en zij (maar dat is zo langzamerhand een volksziekte) en die gedijt bij ordinaire kroegpraat. Eerlijk is eerlijk, ik moest er heel vaak hard om lachen. Zoals ik vroeger ook in een deuk lag bij Archie Bunker, die rechtse driftkop uit de Amerikaanse comedyserie All in the family.

Al die regiozendertjes - die niet vanwege hun kwaliteit met belastingcenten worden gesubsidieerd, maar louter omdat ze bij natuurrampen en ander onheil de bevolking kunnen bereiken - hebben voor een prikkie geprofiteerd van Johan Derksens hobby: oude blues-plaatjes draaien. ‘Muziek voor Volwassenen’ was een goed beluisterd radioprogramma, gepresenteerd door een deskundige BN’er. Onderwijl mocht diezelfde Derksen op televisie vrolijk grappen maken over pijpen, beffen, kontneuken en zijn moeite om ‘m nog omhoog te krijgen… Allemaal geen probleem.

Maar nu is hij een grens over gegaan, hoor ik de fatsoensridders roepen. En dat klopt nog ook. Derksen is behoorlijk over de scheef gegaan. Ik voelde het al aankomen toen hij halverwege zijn verhaal was… Zoals iemand die een schuine mop op het verkeerde moment, in het verkeerde gezelschap vertelt. Wat begon als een biecht - ‘we hebben in onze jeugd allemaal wel iets gedaan waar je je achteraf rot voor schaamt’ - draaide uit op een rel die zijn weerga niet kent in omroepland. Alle eerdere ophef rond ‘De Snor’ verbleekte hierbij.

Het was wel vermakelijk om te zien hoe degenen die de afgelopen jaren belachelijk werden gemaakt door Derksen, nu keihard terugsloegen. Voorop die zure hoogleraar sport en recht Marjan Olfers, maar ook Wappie Jensen, Arjan Lubach, vice-premier Sigrid Kaag en nog een hele reeks anderen. Tja, wie kaatst kan de bal verwachten, heet zoiets. 

Dan waren er ook de drama-twitteraars als voormalig Slimste Mens Nynke de Jong: “Een omhelzing met duizend armen voor de vrouw bij wie Johan Derksen dit destijds heeft gedaan. Wat moet het vreselijk zijn om op nationale tv te zien hoe men lacht om jouw pijn”.

Ik miste eerlijk gezegd ons Nationale Geweten Arie Boomsma. Maar gelukkig was daar cabaretier Steven Brunswijk (voorheen de Braboneger), die publiekelijk in de rol van bekeerling dook. Nadat hij eerst naast Johan vrolijk mee had zitten doen, wrong hij zich nu op tv in alle bochten om alsnog zo correct mogelijk over te komen. Tja, voor je het weet zit je met lege zalen.

Integriteit

Maar terug naar West en de andere ziekenomroepen die Derksen eruit hebben geknikkerd. “Bij Rijnmond is integriteit één van de kernwaarden waarmee we werken”, liet hoofdredacteur a.i. Ruud van Os horen. Collega-hoofdredacteur Henk Ruijl van West vulde aan met “dat hij dingen uitdraagt die zó ver afstaan van wat wij als omroep tot onze waarden vinden behoren”.

Soortgelijke taal klonk bij Agentschap At Next, dat Derksen aan de kant zette als spreekstalmeester van de theatertournee ‘The Sound of The Blues & Americana’. Die tournee gaat wel door, maar dan zonder Johan. Alleen bij online-zender Arrow Bluesbox Radio blijft Derksen welkom. Eigenaar Ad Ossendrijver hekelde “Het cancelen door een klein groepje, de media en radiozenders, die er blind achteraan hollen.” Alle fans van ‘Muziek voor Volwassenen’ kunnen dus voortaan bij Arrow terecht. 

De kwestie doet me denken aan de ophef rond Kevin Spacey, begenadigd acteur die grossiert in Oscars, BAFTA’s en andere onderscheidingen. Spacey werd ervan beschuldigd zijn handjes niet thuis te kunnen houden en werd meteen geschrapt uit het laatste seizoen van de successerie ‘House of Cards’; waardoor de slotreeks meteen een afknapper werd. Ook zijn scènes in de reeds voltooide maar nog niet uitgebrachte film ‘All the Money in the World’ werden overgedaan met een andere acteur. 

Het bleef niet bij Kevin Spacey. Michael Jackson werd onderwerp van discussie en nog tal van andere acteurs, zangers en entertainers zijn persona non grata geworden. Glennis Grace mag nu ook al niet meedoen aan Beste Zangers Live. Ze is vervangen door Do. Zou de organisatie wel weten dat Do - volgens geruchten - het bed deelde met John Ewbank, wiens huwelijk vervolgens op de klippen liep? Is dat wel verantwoord? Past dat wel bij de waarden van het programma?

Ik herinner me meteen weer de discussies op de middelbare school. Mocht je de meesterwerken van Céline wel lezen; die man was immers een notoire anti-semiet?! Kon je wel een tentoonstelling van Salvador Dali bezoeken, een kunstenaar die had geflirt met het fascisme? En wat te denken van de Nederlandse kunstschilder Pyke Koch, die het fascisme openlijk bewonderde en zelfs in Berlijn op bezoek ging bij Joseph Goebbels? Of de Italiaanse meester Caravaggio, die na een moord te hebben gepleegd uit Rome moest vluchten? 

En dat zijn dan zaken die ook destijds al onomstotelijk fout werden geacht. Maar met de voortdurend veranderende normen en waarden wordt het allemaal nog veel delicater. Picasso was in zijn omgang met vrouwen alles behalve een lieverdje en onze eigen Jan Wolkers bleek thuis over losse handjes te beschikken. Moet ik nu al zijn boeken weg doen? Zelfs het gesigneerde exemplaar met een persoonlijk opdracht dat ik in augustus 1972 van hem cadeau kreeg? Moet ik ook Youp van ’t Hek in de ban doen, omdat hij wel eens grapjes heeft gemaakt over de Gay Pride?

Schandpaal-cultuur

‘Muziek voor Volwassenen’ heb ik nog nooit beluisterd, dus ik klaag niet omdat me iets is ontnomen. Ik word gewoon doodziek van de schandpaalcultuur, die vooral wordt gevoed door al die egotrippers op twitter en andere social media. Ik word moe van de hypocriete rekenmeesters die bang zijn dat ze minder fietsen gaan verkopen, minder weddenschappen zullen afsluiten, minder kijkers/luisteraars zullen hebben. Derksen draaide plaatjes, sprak er niet doorheen en zei daarbuiten - anders dan over de muziek - ook niet veel, begrijp ik. Dus waar hebben we het over?

West-hoofdredacteur Henk Ruijl ken ik uit mijn jaren bij de Haagsche Courant als een voorkomende, redelijk intelligente en bovenal uitermate gezagsgetrouwe collega. Zolang hij je baas niet was, viel er prima met hem om te gaan. Ik heb geen idee of hij nog altijd een trouwe kerkganger is, maar hij heeft in ’t verleden vanaf de kansel vast en zeker iets meegekregen over Christelijke waarden als barmhartigheid, genade en vergevingsgezindheid. En hij kent ongetwijfeld de bijbelse uitspraak (Johannes 8:7) ‘Wie zonder zonde is werpe de eerste steen’.