Wanneer krijgt Sywert een vermelding in de Dikke van Dale? De naam Sywert is immers een begrip geworden; synoniem voor bedrog, zwendel, oplichting en fraude. Ik zie het al helemaal voor me:

Sywert (<Fri), (m), 1. jongensnaam die ‘zege’, ‘overwinning’ betekent. 2. Een Siewertje: vorm van bedrieglijk gedrag, misleiding, schandelijke zelfverrijking, opeenstapeling van leugens, frauduleus handelen, media-manipulatie. 3. Ook wel gebruikt in relatie tot het CDA en schimmige vriendjespolitiek. 

Ik vermoed dat Van Dale wil wachten tot de mondkapjescrimineel, zoals Youp van ’t Hek de 32-jarige Sywert van L. steevast noemt, tot in hoogste instantie is veroordeeld. Dat kan nog wel een tijdje duren, want het is juridisch een complexe zaak. Maar het blijft een hele prestatie om op die jeugdige leeftijd al voor vermelding in het belangrijkste Woordenboek der Nederlandse taal in aanmerking te komen.

Bij ons thuis zal de uitroep “Een Sywertje!” het overigens niet halen. Als wij in ’t journaal, bij een actualiteitenrubriek, talkshow, documentaire of tv-drama iets over een verraderlijk type of een listige zwendel vernemen, kijken mijn vrouw en ik elkaar aan en verzuchten we vaak tegelijk: “Een Caspertje!” Dat doen we al bijna tien jaar. Ik zal verder niet uitweiden over de naamgever. Daarvoor is hij te onbeduidend. Voor ons is ’t gewoon een olijke uitlaatklep voor oud zeer. 

Succession

De afgelopen tijd hebben we heel wat keren “Een Caspertje!” uitgeroepen, terwijl we gefascineerd naar de Amerikaanse hitserie ‘Succession’ op streamingdienst HBO keken. ‘Succession’ is inmiddels aan zijn vierde en laatste seizoen bezig en geeft een kijkje in de meedogenloze wereld van media-tycoon Logan Roy en zijn vier kinderen. Deze tirannieke Logan Roy vertoont nogal wat overeenkomsten met de Australische media-miljardair Rupert Murdoch, de eigenaar van onder meer het uittra-rechtse Fox News. 

Waar het in 38 zinderende afleveringen om draait, is de erfopvolging in het bedrijf. De 80-jarige Logan heeft al vanaf de eerste aflevering een kwakkelende gezondheid en blijkt soms helemaal de weg kwijt; dan pist hij in de hoek van zijn kantoor op het tapijt in de veronderstelling dat hij op de WC staat. Toch houdt hij hardnekkig vast aan zijn alleenheerschappij over het concern dat hij als jongen van simpele komaf eigenhandig uit de grond heeft gestampt. 

Logan is een gevoelloze, leugenachtige hork, uiterst rechts en racist. Een man die niet schroomt politici en zelfs de president van de VS te chanteren. Hij heeft uit verschillende huwelijken drie zonen en één dochter. Die verschillen van elkaar als dag en nacht. De oudste zoon Connor Roy is een wereldvreemde wappie, Kendal Roy is een cocaïne-verslaafde machtswellusteling, Roman Roy een seksueel verknipte cynicus met wie nauwelijks serieus valt te praten en dochter Shiv blijkt ondanks haar zachtmoedige uitstraling toch voor alles een ambitieuze, zelfoverschattende slet. Dit curieuzekwartet toont zich aan de lopende band bereid om vader dan wel elkaar een mes in de rug te steken.

De tomeloze uitingen van egoïsme, veelal in complotjes met belangrijke aandeelhouders en belangrijke stafmedewerkers, zijn zonder veel fantasie aan de werkelijkheid in het bedrijfsleven ontleent. Want het stikt in het leven nu eenmaal van de verraders. En er zijn nog veel meer mannen en vrouwen die zich daar uit eigenbelang bij aansluiten. De makers van ‘Succession’ hebben dan ook laten weten dat ze niet uitsluitend naar Murdoch hebben gekeken. Ook andere media-ondernemers zijn inspiratiebron geweest.

Schuilen

Moeiteloos kan ik me verplaatsen in de wespennesten die je rond dominante types als Talpa-baas John de Mol, voormalig Endemol-tycoon Joop van den Ende en Persgroep-miljardair Christian van Thillo aantreft. Wat heet, bij de kleinste lokale krantjes vind je rond de baas wolven bij wie je in oorlogstijd maar beter niet kan schuilen. 

En dat is ook niet exclusief voor de mediawereld. Op ministeries, universiteiten, in ziekenhuizen, bij musea, theatergezelschappen, binnen politieke partijen en ook bij de supermarkt om de hoek. Ze kunnen kwaadaardig ogen als Kendal Roy of verleidelijk kijken als zijn zus Shiv. Ze kunnen betoverende ogen hebben en warme vriendschap veinzen. En ze kunnen alle mogelijk namen dragen. Van Judas en Brutus tot… noem maar op. 

Maar uit dat hele brede aanbod staat Sywert voor mij toch met stip bovenaan als kandidaat voor een plek in Van Dale: tussen de begrippen systo’le en syzygie.