Column Jan Steigenga |

Ontspoorde kinderen

Onderwijs is ook in de huidige relatief rustige vakantieperiode vrijwel dagelijks in het nieuws. Nu weer wordt geconstateerd dat het speciaal onderwijs een enorme toestroom van hulpbehoevende kinderen tegemoet kan zien.
Kinderen die nu nog tussen wal en schip belanden, thuis zitten met vaak ontheffing van de leerplicht, meestal omdat er geen school gevonden is waar het betrokken kind op de juiste wijze begeleid kan worden.

Steeds meer kinderen lijken al op zeer jonge leeftijd te ontsporen of vast te lopen. Is dit een tijdelijke zaak of is hier sprake van een tendens? Hoe kan dit toch zo gekomen zijn en wat kunnen we er aan doen?

Niemand wordt slecht geboren. In de wieg spat de onschuld er van af. Maar al heel snel leert het jonge kind dat manipuleren vaak tot voor het kind gewenste resultaten leidt. Dat begint echt al heel vroeg. Er zijn zelfs mensen die beweren dat verwenning al in de moederschoot begint. Dat lijkt mij toch wel wat te ver gezocht.

Maar uit eigen ervaring kan ik zeggen dat kinderen soms op zeer jonge leeftijd te weinig sturing en geborgenheid ontvangen, anders gezegd geen opvoeding genieten. Aan de ene kant is er sprake van verwaarlozing (geen aandacht), aan de andere kant vaak verwenning (dure cadeaus, snoep).

In de 70er en 80er jaren had je het verschijnsel van sleutelkinderen. Tussen de middag was er niemand thuis en het kind moest zichzelf maar redden. Later werd op school de overblijf geregeld en kreeg je de naschoolse opvang. De sleutelkinderen van toen zijn de ouders van nu. Wat je zelf niet ontvangen hebt, kan je ook niet doorgeven.

Kinderen worden nu vaak van hot naar her gesleept en hebben geen of weinig ervaring met geborgenheid, met een liefdevolle omgeving. Hechting is soms een onbekend fenomeen. Daarnaast hebben ze een overvolle agenda, want ze zitten op club zus of moeten naar partijtje zo. Ook de nieuwe media als smartphone of tablet eisen de aandacht op. Je zou er overspannen van worden!

Opvoeden is en blijft een taak van de ouders. Een moeilijke, maar boeiende. De school heeft een ondersteunende rol en zit daarbij als het goed is op dezelfde lijn als de ouders.

Opvoeden is aan de ene kant liefde tonen, laten merken aan het kind dat je van hem of haar zielsveel houdt, dat je er alles voor over hebt om je kind te begeleiden naar volwassenheid.

Opvoeden is aan de andere kant voorleven, corrigeren, begeleiden, sturen en consequent handelen. Opvoeden is het kind zoveel zelfstandigheid geven als het aan kan. Als liefde en gestrengheid samen gaan is dat een evenwichtig dansen over het opvoedingskoord naar volwassenheid.

Toch nog even een ontboezeming vanuit mijn onderwijskundig hart: Rust, Reinheid, Regelmaat.

De drie van oudsher bekende R-woorden gaven aan waar naar gestreefd werd in de opvoeding van onze kinderen. Waarden die niet ter discussie stonden, duidelijk voor iedereen.

Met pijn in het hart zie ik een tendens richting nieuwe R-woorden: Ruzie, Rotzooi en Revolte.

Laat dat niet gebeuren. Op school zullen ze u zeker steunen.

Jan Steigenga is gepensioneerd directeur van een basisschool.