In het hele land protesteren melkveehouders tegen het beleid van de minister van landbouw om de koeien op een eiwitarmer dieet te zetten. De Haastrechtse melkveehouder Niek den Boer legt uit waarom dit volgens boeren een slecht idee is. Een koe moet een topprestatie leveren en daar hoort goed eten bij. Niek den Boer: "Zonder bijvoeren gaan de koeien over de kop".

We waren het door de corona bijna vergeten, maar de discussie rond het terugdringen van stikstof woedt nog steeds. Minister Carola Schouten wil dat de boeren hun koeien vanaf september op een eiwitarm dieet zetten. Daardoor zouden de dieren minder ammoniak, een stikstofverbinding, uitstoten. De boeren vrezen voor het welzijn van hun dieren.

Niek den Boer maakt de vergelijking met een topsporter: ,,Als iemand tweehonderd kilometer schaats, fietst of rent, moet zo'n topsporter echt wel wat meer eten dan een boterham met pindakaas. Deze koeien zijn geselecteerd op het geven van veel melk. Als je ze dan niet het voer geeft om melk te geven, krijgen die koeien een probleem. Dan gaat hun gezondheid achteruit."

Krachtvoer
Ook de koeien van De Twee Hoeven in Haastrecht hebben niet genoeg aan een dieet van enkel gras en mais. Daar moet krachtvoer bij. ,,Zo ziet het eruit." Den Boer laat het een op maat samengestelde brok zien. Het lijkt op de houtkorrels die in de kattenbak gaan. ,,Dit is een eiwitrijk product aangevuld met mineralen en benodigde spore elementen dat we gebruiken om het dieet van de koeien in balans te krijgen. Een koe die zich goed voelt, geeft gewoon lekkere melk."

De koeien krijgen naast het gras in het weiland, ook mais te eten. Den Boer: ,,In mais zit veel zetmeel en daar moet eiwit tegenover staan." 

Ze worden gewoon ziek 
Den Boer: ,, De koeien hebben de genetische aanleg om veel melk te produceren. Bij ondervoeding gaat zowel de conditie van de koe als de melkproductie achteruit. Met vele gezondheidsklachten als gevolg. Je kan een koe niet zomaar minder voeren. Genetisch is het een topsporter.  "

Bij een dieet in onbalans hebben koeien een grote kans op (slepende) melkziekte bij koeien die een kalf hebben gekregen. Den Boer: ,,Opstartende koeien zijn geneigd om direct heel veel melk te geven voor het kalf. Als ze te weinig eiwit krijgen dan gaan ze gewoon over de kop. Ze blijven liggen, willen niet meer overeind komen. Ze worden gewoon ziek."

De minister wil de maatregel al op 1 september in laten gaan. ,,Dat is ook een struikelblok", zegt Den Boer. In het voorjaar hebben boeren de percelen ingezaaid. Als ze toen hadden geweten dat deze maatregel er aan zat te komen, hadden zij bijvoorbeeld dat perceel niet met mais ingezaaid maar met een eiwitvervanger. Nu staat het gewoon vast voor dit jaar. Daar valt weinig meer in te sturen. Voorbeelden van eiwithoudende gewassen zijn veldbonen en lupine.

Diergezondheid onderschikt
De melkveehouders staan niet alleen in hun kritiek op de maatregel. Onderzoekers Ruurd Jorritsma en Thomas Schonewille van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht verwachten problemen door de nieuwe regels voor de voeding van melkvee. Zij wijzen op het gevaar van leververvetting en melkziekte als melkveehouders hun dieren geen uitgebalanceerd dieet kunnen geven. Ze zetten vraagtekens bij de regel die wel krachtvoer verbiedt en niet zelf geteelde eitwitrijke gewassen. Dat maakt de controle wel gemakkelijker, maar het maakt voor de stikstofuitstoot niet uit of het eiwit de koe ingaat in de vorm van eigen geteelde veldbonen of brokken van geïmporteerde soja. Jorritsma schrijft: "We maken ons zorgen over de nieuwe regeling en we moeten helaas concluderen dat men de risico's voor de diergezondheid ondergeschikt heeft gemaakt aan de handhaafbaarheid van de regelgeving."

De maatregel zou voor vier maanden gelden. Maar het wantrouwen in de sector is groot, zegt Den Boer. ,,Het is nu een tijdelijke regel, maar we zijn bang dat die blijft."